Era archaiczna Era dinozaurów Era geologiczna, która trwa aż po współczesność Era kenozoiczna, najmłodsza era w dziejach ziemi Era mezozoiczna, czwarta era w dziejach ziemi Era na początku dziejów Ziemi Era paleozoiczna, trzecia era w dziejach ziemi Era proterozoiczna w dziejach Ziemi Era proterozoiczna, druga era w dziejach ziemi warstwa w budowie Ziemi ★★★ OLIGOCEN: epoka w dziejach Ziemi od 37,5 do 26 mln lat temu ★★★ PALEOCEN: epoka w dziejach Ziemi od 65 do 52, 5 mln lat temu ★★★ PALEOGEN: okres w dziejach Ziemi od 65 do 26 milionów lat temu ★★★ ANTYJĄDRO: jądro złożone z antyprotonów i antyneutronów ★★★ mariola1958: BARYSFERA dwie najstarsze ery w dziejach Ziemi: archaik i proterozoik. Mezozoik. trzecia po Prekambrze i Paleozoiku era w dziejach Ziemi. kenozoik. najmłodsza era w dziejach Ziemi, trwająca od ok. 70 mln lat temu do dziś. ery. ARCHAIK, (4600-2600 mln lat temu) Era archaiczna, archeozoik, azoik, najstarsza era w dziejach Ziemi. Scharakteryzujesz prądy morskie. Omówisz przebieg wypraw Krzysztofa Kolumba. Określisz znaczenie odkryć dokonanych przez Krzysztofa Kolumba. 1. Prądy morskie. Wody mórz i oceanów są w ciągłym ruchu, podlegają pływom i falują. Część z nich przemieszcza się w prądach morskich. Prądy morskie to poziome ruchy wielkich mas wody w trzecia era w dziejach Ziemi: Mezozoik: trzecia po Prekambrze i Paleozoiku era w dziejach Ziemi: Stewart: trzecia największa wyspa Nowej Zelandii: Lolland: trzecia co do wielkości wyspa duńska: Elba: trzecia co do wielkości włoska wyspa: Kyushu: Kiusiu, trzecia japońska wyspa pod względem wielkości: Kiusiu: Kyushu, trzecia japońska Nastąpiły po Latach Latarni i poprzedzały Pierwszą Erę Lat Słońca. Trwały one 1500 lat drzew, ok. 14373 lat słonecznych. W tym okresie w Ardzie pojawili się Quendi . Krótko po zniszczeniu Dwóch Latarni Yavanna stworzyła w Amanie, gdzie teraz żyli Valarowie, Dwa Drzewa, zwane Telperionem oraz Laurelinem. 5ioU. Ten artykuł jest częścią serii Historia Ardy Ainulindalë Lata Latarni Lata Drzew Lata Słońca Pierwsza Era Druga Era Trzecia Era Czwarta Era Trzecia Era – fikcyjny okres w dziełach J. R. R. Tolkiena , dokładniej w dziejach Śródziemia .Trzecia Era rozpoczęła się po pierwszym upadku Saurona , gdy został pokonany przez Ostatni Sojusz ludzi i elfów po zatopieniu Númenoru . Koniec Trzeciej Ery to ponowne pokonanie Saurona, tym razem na zawsze, podczas Wojny o Pierścień .W Trzeciej Erze rozgrywa się akcja powieści Hobbit , Władca pierścieni oraz ostatni tekst Silmarillionu pt. Pierścienie Władzy i Trzecia Era. Kalendarium Trzeciej Ery[1]2 rok Isildur , syn Elendila , umieszcza sadzonkę Białego Drzewa w Minas Anor ; władzę nad Południowym Królestwem przekazuje bratankowi Meneldilowi . Bitwa na polach Gladden – śmierć Isildura i zaginięcie Jedynego Pierścienia w wodach Anduiny .3 rok Ohtar przynosi resztki miecza Narsila do Imladris (później nazwane Rivendell).10 rok Valandil , syn Isildura, zostaje królem Arnoru .109 rok Elrond poślubia Celebrianę , córkę Celeborna i Galadrieli .130 rok Narodziny synów Elronda, Elladana i Elrohira .241 rok Narodziny Arweny Undómiel .420 rok Król Gondoru Ostoher odbudowuje Minas Anor .490 rok Pierwszy najazd Easterlingów na rok Easterlingowie pokonani przez Rómendacila , syna i następcę rok Rómendacil I ginie w bitwie z rok Od Falastura rozpoczyna się w Gondorze ciąg Królów Żeglarzy . Początek ekspansji Południowego Królestwa na rok Śmierć króla Arnoru Eärendura i podział królestwa między jego synów na trzy państwa – Arthedain , Cardolan i Rhudaur .933 rok Król Eärnil I , bratanek Falastura, zdobywa Umbar i czyni go warownią rok Eärnil I ginie na morzu podczas rok Król Gondoru Ciryandil , syn Eärnila, ginie podczas oblężenia Umbaru, zabity przez najeźdźców z Haradu .1050 rok Hyarmendacil I , syn Ciryandila, podbija Harad. Gondor osiąga szczyt swej potęgi. Mniej więcej w tym czasie cień pada na Wielką Zieloną Puszczę, która zaczyna być nazywana Mroczną Puszczą . W związku z przybyciem Harfootów do Eriadoru po raz pierwszy w źródłach pojawia się wzmianka o hobbitach .ok. 1100 roku Istari oraz najważniejsi Eldarowie odkrywają, ze jakaś zła siła zamieszkała w Dol Guldur . Przypuszczają że jest to jeden z Nazgûli .1149 rok Początek panowania Atanatara Alcarina , syna 1150 roku Fallohidzi pojawiają się w Eriadorze. Stoorowie przekraczają Przełęcz Czerwonego Rogu i osiedlają się na obszarze tzw. Klin (między rzekami Bruinen a Mitheithel ) oraz w Dunlandzie .ok. 1300 roku Zaczynają się znowu mnożyć siły zła. Orkowie coraz liczniej panoszą się w Górach Mglistych i atakują krasnoludów . Ponownie pojawiają się w Środziemiu Upiory Pierścienia . Powstaje królestwo Angmaru , załozone przez Wodza Nazgûli nazywanego Czarnoksiężnikiem. Hobbici wędrują dalej na zachód, wielu osiedla się w Bree .1356 rok Król Arthedainu Argeleb I , syn Malvegila , ginie w wojnie z Rhudaurem i Angmarem. W tym mniej więcej czasie Stoorowie opuszczają Klin, a część z nich powraca do Dzikich Krajów .1409 rok Czarnoksiężnik Angmaru napada na Arthedain. Śmierć króla Arvalega I , syna Argeleba, i zniszczenie wieża Amon Sûl . Obrona Fornostu i Tyrn Gortad przez Araphora .1432 rok Umiera król Gondoru, Valacar , rozpoczyna się wojna domowa, Waśń Rodzinna .1437 rok Eldacar , syn Valacara, zostaje pokonany przez buntowników, którzy zdobywają Osgiliath . Wtedy to ginie najważniejszy palantír , Kryształ Osgiliath . Eldacar ucieka do Rhovanionu , torm objemuje Castamir Samozwaniec .1447 rok Bitwa u brodów na Erui . Eldacar powraca na tron, obalając Castamira Samozwańca. Oblężenie Pelargiru .1448 rok. Buntownicy wymykają się z Pelargiru i zajmują Umbar, stając się Korsarzami .1540 rok Król Gondoru Aldamir , syn Eldacara, ginie w wojnie z Haradrimami i Korsarzami z rok Hyarmendacil II , syn Aldamira, gromi rok Wielu hobbitów opuszcza Bree, zaś król Argeleb II , syn Araphora, daje im ziemię za Brandywiną , późniejszy Shire .ok. 1630 roku Stoorowie z Dunlandu dołączają do swoich rok Korsarze napadają i zdobywają Pelargir. W walce z nimi ginie król Minardil , syn rok Wielki Mór spada na Gondor. Umierają król Telemnar , syn Minardila i jego dzieci. W Minas Anor usycha Białe Drzewo. Zaraza rozprzestrzenia się na północ i zachód; duże obszary Eriadoru pustoszeją. Hobbitom za Brandywiną udaje się przetrwać chorobę, ale i pośród nich straty są rok Król Gondoru Tarondor , bratanek Telemnara, przenosi stolicę do Minas Arnor i zasadza tam nowy szczep Białego Drzewa. Osgiliath zaczyna popadać w ruinę. Gondor przestaje pilnować rok Król Telumehtar Umbardacil , syn Tarondora, podbija Umbar i pokonuje rok Gondor zaczynają najeżdżać Woźnicy .1856 rok Utrata wschodnich prowincji Gondoru prócz Ithilien . Król Narmacil II , syn Telumehtara, ginie w bitwie na Równinach .1899 rok W bitwie na Dagorlad król Calimehtar , syn Narmacila, gromi rok Calimehtar buduje w Mins Anor Białą Wieżę .1940 rok Ponowne nawiązanie kontaktów między Gondorem i Arthedainem oraz zawarcie sojuszu. Arvedui , syn Araphanta króla Arthedainu, poślubia Fíriel , córkę Ondohera z rok Ondoher wraz z synami ginie w bitwie na Dagorlad z Woźnikami, ale Eärnil zwycięża ostatecznie nieprzyjaciół w Bitwie o Obóz . Arvedui domaga się dla siebie korony Gondoru. Jego pretensje zostają odrzucone przez radę królestwa .1945 rok Na tronie Gondoru zasiada Eärnil II .1974 rok Koniec Królestwa Północy . Czarnoksiężnik podbija Arthedain i zdobywa Fornost. Król Arvedui ucieka na rok Arvedui tonie w Zatoce Forochel ; przepadają palantiry Annúminas i Amon Sûl . Eärnur , syn Eärnila, przypływa z flotą Gondoru do Lindonu . Czarnoksiężnik przegrywa bitwę o Fornost , a osaczony na Ettenmoors umyka z północy. Upadek królestwa rok Aranarth zostaje Wodzem Dúnedainów Północy . Dziedziczne skarby królów Arnoru ( Narsil , Pierścień Barahira , Berło Annúminas ) oddane zostają na przechowanie rok Frumgar prowadzi Éothéodów na północ, ku źródłom rok Bukka z Moczarów zostaje pierwszym thanem Shire'u .1980 rok Wódz Nazgûli dociera do Mordoru i gromadzi tu resztę Upiorów Pierścienia. W Morii ujawnia się Balrog i zabija Durina VI , władcę krasnoludów .1981 rok Ginie Náin I , syn Durina. Krasnoludowie opuszczają Morię. Wielu Elfów Leśnych uchodzi z Lothlórien na południe. zaginięcie Amrotha i Nimrodel .1999 rok Thráin I , syn Náina, przybywa z plemieniem do Ereboru i zakłada Królestwo pod rok Nazgûle opuszczają Mordor i oblegają Minas Ithil .2002 rok Upadek Minas Ithil, zwanej odtąd Minas Morgul . Nazgûle przechwytują palantír .2043 rok Eärnur zostaje królem Gondoru. Wódz Nazgûle wyzywa go na rok Wyzwanie ponowione. Eärnur jedzie pod bramy Minas Morgul, by już nie powrócić. Mardil staje się pierwszym Namiestnikiem rządzącym królestwem „do powrotu króla”.2060 rok Rośnie potęga Dol Guldur. Mędrcy obawiają się, że Sauron powrócił do Śródziemia2063 rok Gandalf udaje się do Dol Guldur. Sauron ucieka i chroni się na wschodzie. Rozpoczyna się Niespokojny Pokój . Nazgûle zaszywają się w Minas rok Thorin I , syn Thráina, opuszcza Erebor i udaje się na północ w Góry Szare , gdzie gromadzą się najliczniej członkowie plemienia Durina .2340 rpk. Isumbras I zostaje trzynastym thanem Shire'u, a pierwszym z rodu Tuków . Brandybuckowie zajmują Buckland .2460 rok Koniec Niespokojnego Pokoju. Potężniejszy niż przedtem Sauron powraca do Dol rok Powstaje Biała Rada . Mniej więcej w tym czasie Déagol znajduje Jedyny Pierścień i zostaje zamordowany przez Sméagola , który zabiera rok W okolicach tego roku Sméagol-Gollum chroni się we wnętrzu Gór rok. Po okresie spokoju kolejny najazd na Gondor. Ostateczne zniszczenie Osgiliath i kamiennego mostu. Uruk-hai zostają jedank pokonani przez Boromira , syna Denethora I .ok. 2480 roku Orkowie w tajemnicy zaczynają budować warownie w Górach Mglistych. Sauron zaludnia Morię swymi rok Celebríana, jadąc do Rivendell z Lórien , zostaje schwytana przez orków na Przełęczy Czerwonego Rogu i raniona zatrutym ostrzem. Jej synowie wkrótce ją rok Celebríana odpływa za Morze. Orkowie wspomagani przez najeźdźców ze Wschodu, Balchothów zdobywają Calenardhon . Eorl Młody zwycięża w bitwie na polach Celebrantu . Rohirrimowie osiedlają się w Calenardhonie, zakładając królestwo Rohanu .2545 rok Eorl ginie w bitwie na Płaskowyżu, walcząc z rok Król Brego , syn Eorla, kończy budowę pałacu Meduseld w Edoras .2570 rok Baldor , syn Brega, rusza na Ścieżkę Umarłych i już nie wraca. W tym czasie smoki znowu pojawiają się na Północy i zaczynają nękać rok Król Dáin I zostaje zabity przez rok Thrór , syna Dáina, powraca do Ereboru. Jego brat Grór osiedla się w Żelaznych Wzgórzach .ok. 2670 rok Hobbit Tobold sadzi ziele fajkowe w Ćwiartce Południowej Shire' rok Isengrim II zostaje dziesiątym thanem i rozpoczyna kopanie Wielkich Smajali .2698 rok Namiestnik Ecthelion I odbudowuje Białą Wieżę w Minas Tirith .2740 rok Orkowie znowu podejmują napaści na Eriador .2747 rok Bandobras Tuk pokonuje hordę orków w Ćwiartce Północnej , w bitwie na Zielonych Polach .2758 rok Rohan, zaatakowany z zachodu i wschodu, zostaje zdobyty przez Dunlendingów i Easterlingów. Król Rohanu Helm Żelaznoręki chroni się w Helmowym Jarze . Wulf zdobywa Edoras. Flota korsarska napada na 2758-2759 Przychodzi Długa Zima . Wysoka śmiertelność wśród ludności Eriadoru i Rohanu. Gandalf spieszy z pomocą mieszkańcom Shire' rok Śmierć Helma. Fréaláf , jego siostrzeniec, pokonuje Wulfa i daje początek drugiej dynastii królów Marchii. Saruman osiedla się w Isengardzie .2770 rok Smok Smaug atakuje Erebor. Dale zostaje przez niego zniszczone. Thrór ucieka z synem Thráinem i garstką współplemieńców na rok. Thrór zabity przez Azoga , wodza orków z Morii. Krasnoludowie szykują się do odwetu . Rodzi się Gerontius , później znany jako Stary rok Początek wojny między orkami i rok Bitwa w Nanduhirion u wschodniej bramy Morii i zwycięstwo krasnoludów. Dáin Żelazna Stopa zabija Azoga i powraca w Żelazne Wzgórza. Thráin II wraz z synem Throinem wędrują na 2800-2864. Orkowie z Gór Mglistych nękają Rohan i Gondor. W starciu z nimi ginie król Walda .2802 rok Thráin II osiedla się w Ered Luin .2841 rok Thráin II udaje się do Ereboru, ale przez cały czas prześladują go słudzy rok Thráin uwięziony w Dol Guldur; zostaje mu odebrany ostatni z Siedmiu rok Gandalf znowu dostaje się do Dol Guldur i stwierdza, że panem twierdzy jest w istocie Sauron, który gromadzi Pierścienie, usiłując zdobyć informacje o Jedynym Pierścieniu oraz o dziedzicu Isildura. Czarodziej odnajduje Thráina. Umierający krasnolud daje mu mapę i klucz do tajnego wejścia w rok. Posiedzenie Białej Rady. Gandalf nalega, aby zaatakować Dol Guldur, ale Sarumanowi udaje się narzucić swój, przeciwny, pogląd. Saruman, pragnąc Pierścienia dla siebie, podejmuje poszukiwania w okolicach Pól rok W Gondorze umiera namiestnik Belecthor II . Usycha Białe Drzewo i nie udaje się odnaleźć sadzonki, pozostawione więc zostaje Martwe Drzewo[2].2885 rok Haradrimowie , podjudzani przez emisariuszy Saurona, przekraczają Poros i atakują Gondor. W zwycięskiej bitwie z najeźdźcami giną synowie króla Rohanu Folcwine'a .22 września 2890 rok W Shire przychodzi na świat Bilbo , syn Bunga Bagginsa i Belladonny Tuk .2901 rok Wypady Uruk-hai z Mordoru powodują, że większość mieszkańców opuszcza Ithilien . Powstaje sekretny schron Henneth Annûn .2907 rok Narodziny Gilraeny , matki Aragorna II .2911 rok Sroga Zima . Zamarza Brandywina i inne rzeki. Z północy atakują Eriador białe rok Wielka powódź pustoszy Enedwaith i Minhiriath . Zrujnowany Tharbad zostaje porzucony przez rok Umiera than Gerontius zwany Starym rok Arathorn , syn Aradora , Wodza Dúnedainów, poślubia rok Arador zabity przez trolle . W Minas Tirith rodzi się Denethor II , syn namiestnika Ectheliona II .1 marca 2931 roku Przychodzi na świat Aragorn , syn Arathorna II i rok Śmierć Arathorna II. Gilraena wyjeżdża z Aragornem do Imladris. Elrond przyjmuje go jak przybranego syna i nadaje imię Estel, a prawdziwe pochodzenie Aragorna zostaje rok Saruman dowiaduje się, że wysłannicy Saurona przeszukują okolice Anduiny w pobliżu Pól Gladden, a na tej podstawie zgaduje, iż Władca Ciemności poznał już okolicznośći śmierci Isildura. Jest zaniepokojony, ale całą sprawę ukrywa przed Radą .2941 rok Thorin II Dębowa Tarcza wraz ze swymi kompanami i Gandalfem odwiedzają Bilba w Shire. Razem ruszają na wyprawę do Ereboru. Bilbo spotyka Golluma i znajduje Pierścień. Zbiera się Biała Rada – Saruman zgadza się na zaatakowanie Dol Guldur, albowiem teraz boi się już, że Sauron może odzyskać Pierścień. Sauron, poczyniwszy odpowiednie przygotowania, opuszcza Dol Guldur. Bard z Esgaroth zabija Smauga. Bitwa Pięciu Armii i śmierć Thorina II. Dáin z Gór Żelaznych Wzgórz zostaje władcą odnowionego Królestwa Pod rok Bilbo powraca z Pierścieniem do Shire'u. Sauron potajemnie zakrada się do rok Bard odbudowuje Dale i zostaje królem. Gollum porzuca Góry Mgliste i zaczyna szukać "złodzieja" rok Na świat przychodzi Théoden , syn Thengla , późniejszy król rok Gandalf i Balin odwiedzają Bilba w rok Rodzi się Finduilas , córka księcia Adrahila z Dol Amroth .2951 rok Sauron ujawnia się i zaczyna wzmacniać Mordor. Rozpoczyna odbudowę Barad-dûr . Gollum zmierza do Mordoru. Elrond wyjawia Estelowi jego prawdziwe imię i pochodzenie, a także wręcza mu złomki Narsila. Arwena wkrótce po swym powrocie z Lothlórien spotyka Aragorna w lesie Imladris. Aragorn zakochuje się w niej. wyrusza w swe podróże po rok Ostatnie zebranie Białej Rady, które dotyczy Pierścienia. Saruman utrzymuje, ze udało mu się ustalić, iż Jedyny został poniesiony przez Anduinę do Morza . Saruman uznaje się za jedynego władcę Isengardu i zaczyna go fortyfikować. Zazdrosny i podejrzliwy wobec Gandalfa, każe śledzić każde jego poruszenie i odkrywa zainteresowanie czarodzieja Shirem. Wkrótce słudzy Sarumana pojawiają się w Bree oraz w Ćwiartce rok Orodruina znowu zaczyna płonąć. Ostatni mieszkańcy Ithilien uciekają na drugi brzeg 2957-2980. Aragorn w nieustannych podróżach i sekretnych misjach przeciw Sauronowi. Incognito służy w Rohanie Thenglowi, a w Gondorze Ecthelionowi września 2968 roku Przychodzi na świat Frodo , syn Droga Bagginsa i Primuli Brandybuck .2976 rok Denethor II poślubia Finduilas z Dol rok Bain , syn Barda, zostaje królem rok Narodziny Boromira , starszego syna Denethora rok Aragorn odwiedza Lothlórien i spotyka się z Arweną, której daje pierścień Barahira, po czym oboje na wzgórzu Cerin Amroth przysięgają sobie wierność. W okolicach tego roku Gollum dociera do granic Mordoru i zawiera znajomość z Szelobą . Théoden zostaje królem rok Przychodzi na świat młodszy syn Denethora II, Faramir . Narodziny Samwise'a , jednego z synów Hamfasta Gamgee i Belli Goodchild .2984 rok Śmierć Ectheliona II. Namiestnikiem Gondoru zostaje Denethor rok W młodym wieku umiera Finduilas, żona rok Balin porzuca Erebor i powraca do rok. W Rohanie przychodzi na świat syn Éomunda i Théodwiny , Éomer .2994 rok Śmierć Balina i zagłada kolonii krasnoludów, wybitej przez rok Narodziny Éowiny , Pani 3000 roku Wydłuża się cień Mordoru. Saruman ośmiela się skorzystać z palantíru Orthanku , ale zostaje zniewolony przez Saurona, który włada Kryształem Ithilu . Ostateczna zdradza Białą Radę. Szpiedzy donoszą Sarumanowi, ze Shire jest pilnie strzeżony przez Strażników Północy .3001 rok Pożegnalne przyjęcie Bilba. Gandalf podejrzewa, iż jego Pierścień jest Jedynym Pierścieniem. Frodo panem Bag End . Wzmocnione zostają straże wokół Shire'u. Gandalf zaczyna poszukiwać Golluma, prosząc o pomoc rok Bilbo przybywa w gościnie do Elronda i osiada w rok Gandalf odwiedza Froda w Shire, przez następne cztery lata składając mu nieregularne rok Brand , syn Baina, zostaje królem Dale. Umiera rok Jesienią ostatnie odwiedziny Gandalfa u 3009-3017 Gandalf i Aragorn poszukują Golluma w dolinie Anduiny, Mrocznej Puszczy i Rhovanionie, aż po granice Mordoru. w tym czasie Gollum zostaje schwytany przez Saurona. Elrond wzywa Arwenę, która powraca do Imladris. Wszystkie tereny na wschód od Gór Mglistych rok Gollum, wypuszczony z Mordoru, zostaje schwytany przez Aragorna na Martwych Bagnach i przekazany Thranduilowi w Mrocznej Puszczy. Gandalf odwiedza Minas Tirth i odczytuje manuskrypt 3018-3019 Gandlaf przekonuje się iż Frodo posiada Jedyny Pierścień. Wojna o Pierścień . Misja Drużyny Pierścienia . Zniszczenie klejnotu i pokonanie Saurona. Śmierć Upiorów Pierścienia, Golluma, króla Théodena, Boromira, namiestnika Denethora, Sarumana. Aragorn królem Gondoru jako Elessar. Poślubia rok Powiernicy Trzech Pierścieni odpływają za morze. Koniec Trzeciej Kalendarium to oparte jest na tekście Kroniki Lat, Dodatku B do trzeciego tomu Władcy pierścieni . Ewentualne zmiany na podstawie odnotowane w przypisach.↑ W Dodatkach do Władcy pierścieni (w dwóch różnych miejscach) podaje się odmienne daty śmierci: 2872 i 2852 rok (ta datę podaje Kronika Lat) . Ostatecznie na korzyść drugiej z tych dat przemawia zapiska z tomu XII Historii Śródziemia . Odpowiedzi Archaik - od 4,5 mld lat do około 2,5mld lat - od około 2,5 mld lat do 570 mln. lat temuPaleozoik od około 570 mln. lat do około 230 mln. latMezozoik od około 230 mln. lat do około 65mln. latKenozoik od około 65mln. lat do dziś. Kenozoik dzieli się na:a) trzeciorzęd od 65mln do 1,6mln lat temub) czwartorzęd od około 1,8 mln lat temu do dziś *kenozoik-ukształtowanie się kontynentów i oceanów-orgoneza aplejska-powstanie gór:Alp,Karpat,Himalai i wielu innych-zmienny klimat-powiększenie się lądolodów-życie mamutów*mezozoik-tworzenie i przemieszczanie się kontynentów-powstanie oceanu antlantyckiego-powstanie wapieni-gady-potem dinozaury*paloezoik-bujny rozwój organizmów żywych-zbliżanie się do siebie obszarów lądowych-orogenezy-powstawanie wulkanów*prekambr-uformowanie się skorupy ziemskiej-bakterie-magma tworzyła skorupę oceaniczną-lądy zbliżały się do siebie Ayko odpowiedział(a) o 21:29 prekambrmezozoikpaleozoik odpowiedział(a) o 21:34 kambr ordownik sylur-orogeneza kaledońskadewon karbon perm-orogeneza hercyńskaTo powyzej wystepuja w erze paleozoicznej ktora jest druga trwała-o,6 do to era prekambryjska ktora trwała - 4,6mld-0, kenozoiczna:-paleogen w ktorego skład wchodzą:oligocen eocen i paleocen-neogen w ktorego sklad wchodzą:holocen pleistocen i pliocen i na cos;pp madziii odpowiedział(a) o 21:30 prekambrpalezoikmezozoikkenozoik Uważasz, że ktoś się myli? lub 1) Wiek Ziemi określa się na a) 13,7 mld lat b) 4,6 mld lat c) 6,4 mld lat 2) Teraźniejszość liczymy od roku a) 2000 b) 1970 c) 1950 3) Stratygrafia zajmuje się a) wiekiem skał b) rozmieszczeniem oceanów i lądów c) występowaniem organizmów żywych 4) Na podstawie obecności na Ziemi życia wyróżnia się a) ery b) epoki c) eony 5) Obecnie żyjemy w a) paleozoiku b) kenozoiku c) mezozoiku 6) Kambr, ordowik, sylur ... to okresy a) paleozoiku b) mezozoiku c) kenozoiku 7) Do mezozoiku należą a) karbon, perm b) jura, kreda c) paleogen, neogen 8) Współczesna epoka to a) plejstocen b) trias c) holocen 9) Pierwszymi organizmami na Ziemi były prawdopodobnie a) sinice b) bakterie c) psylofity 10) Skamieniałości przewodnie a) to bardzo stare skały b) organizmy charakterystyczne dla epok c) organizmy przewodzące prąd 11) Najstarszą orogenezą jest a) orogeneza hercyńska b) orogeneza alpejska c) orogeneza kaledońska 12) Pokłady węgla utworzyły się w a) karbonie b) sylurze c) dewonie 13) Kryzys życia nastąpił w a) permie b) triasie c) holocenie 14) Dinozaury żyły w a) paleozoiku b) mezozoiku c) kenozoiku 15) Pangea to a) superkontynent b) roślina c) pierwszy ssak 16) Jura to okres w dziejach Ziemi zdominowany przez a) owady b) ptaki c) dinozaury 17) Ryby i pierwsze rośliny lądowe pojawiły się na Ziemi w a) kambrze b) sylurze c) ordowiku 18) W wyniku orogenezy alpejskiej wypiętrzyły się a) Karpaty b) Sudety c) Góry Świętokrzyskie 19) Epoka lodowcowa miała miejsce w a) neogenie b) paleogenie c) dewonie 20) Konie, wielbłądy i małpy pojawiły się w a) paleogenie b) neogenie c) ordowiku 21) Człowiek - homo sapiens pojawił się na Ziemi w a) plejstocenie b) paleogenie c) holocenie Ranking Ta tablica wyników jest obecnie prywatna. Kliknij przycisk Udostępnij, aby ją upublicznić. Ta tablica wyników została wyłączona przez właściciela zasobu. Ta tablica wyników została wyłączona, ponieważ Twoje opcje różnią się od opcji właściciela zasobu. Wymagane logowanie Opcje Zmień szablon Materiały interaktywne Więcej formatów pojawi się w czasie gry w ćwiczenie. N. jej w 1919 FEDERACYI GRUP ZAGRANICZNYCHKOMUNISTYCZNEJ PARTYI (BOLSZEWIKÓW) UKRAINY. Imperyaliści krajów „Porozumienia“ blokują Rosyę, dążąc do odcięcia Republiki Sowieckiej, jako ogniska zarazy, od świata kapitalistycznego. Ci ludzie, pyszniący się „demokratyzmem“ swych instytucyi, do tego stopnia są zaślepieni nienawiścią swą do Republiki sowieckiej, iż nie spostrzegają, jak ośmieszają sami siebie. Pomyśleć tylko: postępowe, najbardziej ucywilizowane i demokratyczne kraje, do zębów uzbrojone, panujące niepodzielnie pod względem wojskowym nad całą ziemią, jak ognia się boją zarazy ideowej, idącej ze zrujnowanego, głodnego, zacofanego, a według ich zapewnień nawet wpółdzikiego kraju! Już sama ta sprzeczność otwiera oczy masom pracującym wszystkich krajów i pomaga w zdemaskowaniu hipokryzyi imperyalistów Clemenseau, Lloyd-Georges’a, Wilsona, oraz ich rządów. Ale nie tylko zaślepienie kapitalistów nienawiścią do Rad delegatów robotniczych, pomagają nam także i ich kłótnie między sobą, pobudzając ich do podstawiania sobie wzajemnie nogi. Zawarli oni między sobą zmowę milczenia, najbardziej w świecie bojąc się rozpowszechnienia wieści o Republice sowieckiej wogóle, urzędowych zaś jej dokumentów w szczególności. A jednak główny organ burżuazyi francuskiej „Czas“ („Le Temps“) wydrukował wiadomość o zorganizowaniu się w Moskwie trzeciej, komunistycznej Międzynarodówki. Za to składamy organowi burżuazyi francuskiej, temu wodzowi szowinizmu i imperyalizmu francuskiego, uniżoną naszą wdzięczność. Gotowi jesteśmy posłać gazecie „Czas“ adres uroczysty z oświadczeniem wdzięcznego uznania za pomoc tak trafną i umiejętną. Ze sposobu w jaki pismo zredagowało swą wzmiankę na podstawie naszego radyo, zupełnie widoczne są pobudki, któremi się kierował ten organ worka pieniężnego. Jemu się chciało ukłuć Wilsona: patrzcie się jacy są ci, z kimi wdajecie się w pertraktacye! Mędrcy piszący na zamówienie worka pieniężnego nie spostrzegają jak zastraszanie przez nich Wilsona bolszewikami zmienia się w oczach mas pracujących w reklamę dla bolszewików. Jeszcze raz nasza najniższa wdzięczność organowi milionerów francuskich! Zorganizowanie się 3-iej Międzynarodówki odbyło się w takich warunkach światowych, iż żadne zakazy, żadne drobne i nieudolne „kawały“ imperyalistów porozumienia lub lokai kapitalizmu, jak Scheidemannowie w Niemczech, Rennerowie w Austryi, nie są w stanie powstrzymać się rozpowszechnieniu wśród klas robotniczych całego świata wieści o tej Międzynarodówce i współczucia dla niej. Warunki te stworzyła jawnie z chwili na chwilę wszędzie rosnąca rewolucya proletaryacka. Warunki te stworzył ruch sowiecki wśród mas pracujących, który już nabrał takiej siły, że stał się istotnie międzynarodowym. Pierwsza międzynarodówka (1864—1872) założyła podstawę międzynarodowej organizacyi robotników dla rewolucyjnego ich ataku na kapitał. Druga międzynarodówka (1889—1914) była międzynarodową organizacyą ruchu proletaryackiego, rosnącego wszerz co się nie obeszło bez chwilowego poniżenia wysokości poziomu rewolucyjnego, bez chwilowego wzmocnienia się oportunizmu, który też doprowadzi koniec końców do haniebnego bankructwa tej międzynarodówki. Trzecia międzynarodówka faktycznie została stworzona w roku 1918, kiedy wieloletni proces walki z oportunizmem i socyal-szowinizmem szczególnie w czasie wojny, doprowadził do ukształtowania się partyi komunistycznych w całym szeregu narodowości. Formalnie trzecia międzynarodówka ugruntowaną została na pierwszym jej zjeździe w Moskwie w marcu roku 1919. Otóż najcharakterystyczniejsza cecha tej międzynarodówki, — jej powołanie wykonać, wprowadzić w życie reguły marksyzmu i urzeczywistnić odwieczne ideały socyalizmu i ruchu robotniczego, ta najcharakterystyczniejsza cecha 3-ej Międzynarodówki odrazu ujawniła się w tem, że nowe, trzecie „Międzynarodowe stowarzyszenie robotnicze“, zaczęło już teraz identyfikować się w pewnej mierze z sojuszem sowieckich republik socyalistycznych. Pierwsza Międzynarodówka założyła podstawę proletaryackiej, międzynarodowej walki o socyalizm. Druga Międzynarodówka była epoką przygotowywania gruntu dla szerokiego, masowego rozpowszechnienia się ruchu w szeregu krajów. Trzecia Międzynarodówka webrała w siebie rezultaty prac drugiej Międzynarodówki, odrąbała od siebie jej ohydę burżuazyjną i drobno-burżuazyjną i zaczęła uistniać dyktaturę proletaryatu. Międzynarodowy związek partyi, kierujących najrewolucyjniejszym ruchem w świecie, ruchem dążącego do zrzucenia jarzma kapitalistycznego proletaryatu, ma pod sobą bazę niewidzianej trwałości; kilka republik sowieckich, urzeczywistniających w skali międzynarodowej dyktaturę proletaryatu, jego zwycięztwo nad kapitalizmem. Znaczenie wszechświatowo-dziejowe trzeciej, komunistycznej Międzynarodówki polega na tem, że zaczęła ona przetwarzać w życie największe z wielkich hasło Marksa, hasło, wyprowadzające saldo odwiecznemu rozwojowi socyalizmu i ruchu robotniczego, hasło, wyrażające się przez pojęcie: dyktatura proletaryatu. To genialne jasnowidzenie, ta genialna teorya staje się rzeczywistością. Te łacińskie słowa są obecnie przetłumaczone na wszystkie języki Europy współczesnej, nie dość tego, na wszystkie języki świata. Rozpoczęła się nowa era historyi wszechświatowej. Ludzkość zrzuca z siebie ostatnią formę niewolnictwa, niewolnictwo kapitalistyczne, czyli najemne. Uwalniając się z niewoli, Ludzkość po raz pierwszy przechodzi do prawdziwej wolności. Jak mogło się stać, że pierwszym krajem, który urzeczywistnił dyktaturę proletaryatu, zorganizował sowiecką republikę, okazał się jeden z najbardziej zacofanych krajów europejskich? Nie sądzę abyśmy się pomylili jeżeli powiemy, że właśnie owa sprzeczność pomiędzy zacofaniem Rosyi i jej „skokiem“ poprzez burżuazyjną demokracyę do najwyższej formy demokratyzmu, do sowieckiej czyli proletaryackiej demokracyi, właśnie ta sprzeczność była jedną z przyczyn (nie mówiąc o ciążących nad większością wodzów socyalizmu przyzwyczajeniach oportunistycznych i filisterskich przesądach), która szczególniej utrudniała lub zwalniała pojmowanie roli rad delegatów robotniczych na zachodzie. Masy robotnicze w całym świecie instynktownie zrozumiały znaczenie rad, jako narzędzia walki proletaryatu i jako formy państwa proletaryackiego. Lecz zepsuci oportunizmem „wodzowie“ w dalszym ciągu modlili się i modlą się obecnie na demokracyę burżuazyjną, mianując ją „demokracyą“ wogóle. Czy można się dziwić, że uistnienie dyktatury proletaryatu ujawniło przedewszystkiem „sprzeczność“ pomiędzy zacofaniem Rosyi i jej „skokiem“ poprzez demokracyę burżuazyjną? Zadziwiającem było by gdyby nam historya podarowała urzeczywistnienie nowej formy demokracyi bez szeregu sprzeczności. Pierwszy lepszy marksysta, a nawet wprost człowiek obznajomiony z nauką współczesną, na postawione sobie pytanie: czy prawdopodobne jest równomierne, lub harmonijnie-proporcyonalne przejście różnych krajów kapitalistycznych do dyktatury proletaryatu? — odpowie bez wątpienia przecząco. Ani równomierności, ani harmonijności, ani proporcyonalności w świecie kapitalistycznym nigdy nie było i być nie mogło. Każdy kraj rozwijał szczególnie wypukle jedną lub drugą stronę, albo cechę, albo grupę właściwości kapitalizmu i ruchu robotniczego. Procent rozwoju przechodził nierównomiernie. Podczas gdy Francya przeżywała swą wielką rewolucyę burżuazyjną, budząc do historycznie nowego życia cały kontynent europejski, Anglia okazała się na czele koalicyi kontrrewolucyjnej, będąc pomimo to pod względem kapitalistycznym o wiele bardziej rozwiniętą niż Francya. Angielski ruch robotniczy owej epoki w genialny sposób przeczuwa bardzo wiele z przyszłego marksyzmu. W czasie, gdy Anglia dała światu pierwszy szeroki, istotnie masowy, politycznie ukształtowany ruch proletaryacko-rewolucyjny — czartyzm, na kontynencie Europy odbywały się w większości wypadków słabe rewolucye burżuazyjne, a we Francyi wybuchła pierwsza wielka wojna obywatelska pomiędzy proletaryatem a burżuazyą. Burżuazya rozbiła rozmaite oddziały narodowe proletaryackie w pojedynkę i na różne sposoby w różnych krajach. Anglia dała wzór kraju, w którym, jak wyraził się Engels, burżuazya obok zburżuazyałej arystokracyi stworzyła najbardziej zburżuazyały wierzchołek proletaryatu. Postępowy kraj kapitalistyczny okazał się o kilka dziesięcioleci zacofanym pod względem walki rewolucyjnej proletaryatu. Francya jakby wyczerpała siły proletaryatu na dwa bohaterskie, niesłychanie dużo dające pod względem wszechświatowo historycznym powstania klasy robotniczej przeciwko burżuazyi w roku 1848 i 1871. Hegemonia w międzynarodówce ruchu robotniczego przeszła następnie do Niemiec, poczynając od lat 40-tych wieku 19-go, kiedy Niemcy pod względem ekonomicznym pozostawały w tyle i Anglii i Francyi. A gdy Niemcy wyprzedziły pod względem ekonomicznym przed obydwa te kraje, to znaczy ku drugiemu dziesięcioleciu wieku dwudziestego, wtedy to na czele wszechświatowo wzorowej marksystkiej partyi robotniczej Niemiec okazała się garstka wybitnych szubrawców, najbrudniejszej, zaprzedanej kapitalistom hołoty od Scheidemana i Noscke do Dawida, Lehina, najwstrętniejszych, pochodzących z robotników katów w służbie monarchii i burżuazyi kontr-rewolucyjnej. Historya wszechświatowa niechybnie dąży do dyktatury proletaryatu, lecz dąży wcale nie prostemi, nie gładkiemi, nie równemi drogami. W czasie, gdy Karol Kautsky był jeszcze marksystą nie zaś tym renegatem marksyzmu, jakim stał się on w roli szermierza jedności z Scheidemanami i demokracyą burżuazyjną przeciwko sowieckiej, czyli proletaryackiej, pisał on w samym początku wieku 20-go artykuł: „Słowianie i rewolucya“. W owym artykule wyjaśniał on warunki historyczne, stwarzające możliwość przejścia hegemonii w ruchu międzynarodowym i rewolucyjnym do Słowian. Tak też się stało. Chwilowo, ma się rozumieć, na czas bardzo krótki hegemonia w proletaryackiej rewolucyjnej międzynarodówce — należy do Rosyan, jak należała ona w różnych okresach wieku 19-go do Anglików, następnie do Francuzów, następnie do Niemców. Nieraz już wypadało mi mówić o tem, że w porównaniu z krajami postępowymi Rosyanom lżej było zacząć wielką rewolucyę proletaryacką, lecz trudniej im będzie ją kontynuować i doprowadzić do ostatecznego zwycięstwa, co do całkowitej organizacyi społeczeństwa socyalistycznego. Lżej nam było zacząć dlatego, po pierwsze, że niezwykłe dla Europy wieku 20-go polityczne zacofanie carskiej monarchii, wywoływało też niezwykłą siłę rewolucyjnego ataku mas. Po drugie, zacofanie Rosyi na swój sposób połączyło rewolucyę proletaryacką przeciwko burżuazyi, z rewolucyą włościańską przeciwko właścicielom ziemskim. Od tegośmy zaczęli w październiku roku 1917 i nie zwyciężylibyśmy wówczas tak łatwo, gdybyśmy od tego byli nie zaczęli. Marks, mówiąc o Prusach, jeszcze w 1856 roku wskazywał na możność połączenia proletaryackiej rewolucyi z wojną włościańską. Bolszewicy od początku 1905 roku bronili idei rewolucyjno-demokratycznej dyktatury proletaryatu i włościaństwa. Po trzecie, rewolucya 1905 roku nadzwyczaj wiele zrobiła dla wykształcenia politycznego mas, jak pod względem obznajomienia ich awangardy z „ostatniem słowem“ socyalizmu na Zachodzie, tak też pod względem działania rewolucyjnego mas. Bez tej „próby generalnej“ rewolucya roku 1917, ani burżuazyjna lutowa, ani proletaryacka — październikowa — nie byłyby możliwe. Po czwarte, warunki geograficzne Rosyi pozwalały jej dłużej aniżeli krajom innym, trzymać się przeciwko zewnętrznej przewadze kapitalistycznych, postępowych krajów. Po piąte, Rosyi tylko właściwy stosunek proletaryatu do włościaństwa ułatwił przejście od rewolucyi burżuazyjnej do socyalistycznej, ułatwił wpływom proletaryuszy miejskich na nawpół proletaryackie biedniejsze warstwy pracujące wsi. Po szóste, długa szkoła walki strejkowej oraz doświadczenie europejskiego, masowego ruchu robotniczego ułatwiał przy głębokiej, szybko obostrzającej się sytuacyi rewolucyjnej, powstanie takiej odrębnej formy proletaryackiej organizacyi rewolucyjnej, jak „sowiety“. To wyliczenie nie jest, naturalnie pełnem, lecz niem się tymczasem ograniczymy. Sowiecka, czyli proletaryacka demokracya narodziła się w Rosyi. W porównaniu do komuny Paryskiej zrobiony został drugi wszechświatowo-historyczny krok. Proletaryacko-włościańska republika sowiecka okazała się pierwszą w świecie trwałą republiką socyaiistyczną. Jako typ nowego państwa ona nie może już umrzeć. Ona nie stoi też obecnie samotną. Dla przeprowadzenia pracy budownictwa socyalizmu, dla doprowadzenia tej pracy do końca, potrzeba jeszcze wiele i bardzo wiele. Sowieckie republiki krajów bardziej kulturalnych, z większą wagą i wpływem proletaryatu mają wszystkie szanse wyprzedzić Rosyę o ile raz staną na drogę dyktatury proletaryatu. Zbankrutowana druga międzynarodówka obecnie umiera i rozkłada się jeszcze za życia. Gra ona faktycznie rolę służebniczki burżuazyi międzynarodowej. Jest to prawdziwa żółta międzynarodówka. Wybitniejsi jej wodzowie, jak Kautsky, śpiewają chwałę demokracyi burżuazyjnej, mianując ją „demokracyą“ wogóle, lub też — co jest jeszcze bardziej głupie i ordynarne — „czystą demokracyą“. Demokracya burżuazyjna przeżyła się, jak przeżyła się też druga Międzynarodówka, która robiła historycznie niezbędną, pożyteczną robotę wtedy, gdy w porządku dnia stało przygotowywanie roboczych mas w ramkach tej burżuazyjnej demokracyi. Najdemokratyczniejsza republika burżuazyjna nie była i nigdy być nie mogła niczem innem, jak tylko maszyną dla uciskania mas pracujących przez kapitał, narzędziem władzy politycznej kapitału, dyktaturą burżuazyi. Demokratyczna republika burżuazyjna przyrzekała władzę większości, głosiła ją, lecz nigdy jej urzeczywistnić nie mogła, dopóki istniała własność prywatna na ziemię i inne środki przemysłu. „Wolność“ w burżuazyjnej republice demokratycznej była w istocie wolnością dla bogatych. Proletaryusze i włościanie pracujący mogli i powinni byli ją wykorzystać dla przygotowania swych sił do obalenia kapitału i przezwyciężenia burżuazyjnej demokracyi, lecz faktycznie korzystać z demokracyi przy kapitalizmie masy pracujące z reguły ogólnej nie mogły. Poraz pierwszy w świecie demokracya sowiecka czyli proletaryacka stworzyła demokracyę dla mas, dla pracujących, dla robotników i drobnych włościan. Nigdy jeszcze nie było w świecie takiej władzy państwowej większości ludności, władzy tej większości w istocie, jak władza sowiecka. Ona uciska „wolność“ wyzyskiwaczy i ich pomocników, ona wyrywa im „wolność“ wyzyskiwać, „wolność“ zbogacać się na głodzie, „wolność“ walki o odbudowanie władzy kapitału, „wolność“ porozumienia z burżuazyą cudzoziemską przeciwko swoim robotnikom i włościanom. Niech Kautscy bronią takiej wolności. Na to trzeba być renegatem marksyzmu, renegatem socyalizmu. W niczem bankructwo wodzów ideowych Drugiej Międzynarodówki, takich jak Kautsky i Hilferding, nie wyraził się tak jaskrawie, jak w całkowitej ich niezdolności zrozumieć znaczenie sowieckiej czyli proletaryackiej demokracyi, jej stosunku do komuny Paryskiej, jej miejsca dziejowego, jej niezbędności jako formy dyktatury proletaryatu. W № 74 pisma „Wolność„ (Die Freiheit), organie „niezależnej“ (czytaj: mieszczańskiej, filisterskiej, drobno-burżuazyjnej) socyal-demokracyi niemieckiej, umieszczono 11 lutego 1919 roku odezwę „Do proletaryatu rewolucyjnego Niemiec“. Odezwa ta jest podpisana przez zarząd partyi i całą jej frakcyę w „Nacyonalnem zebraniu“ w Niemieckiej Konstytuancie. Odezwa ta oskarża Schejdemanów o dążenie do usunięcia Rad delegatów robotniczych i proponuje — proszę nie żartować! — skombinowanie rad z Konstytuantą, nadanie radom pewnych praw państwowych, pewnego miejsca w konstytucyi. Pogodzenie, połączenie dyktatury burżuazyi z dyktaturą proletaryatu! Jakież to proste! Cóż to za idea genialnie-filisterska! Szkoda tylko, że już jej doświadczyli w Rosyi za Kereńskiego połączeni meńszewicy i socyaliści-rewolucyoniści, owi demokraci drobno-burżuazyjni, sądzący się socyalistami. Kto, czytając Marksa nie zrozumiał, że w społeczeństwie kapitalistycznem, W każdym ostrym momencie, podczas każdego starcia klas, możliwa jest albo dyktatura burżuazyi, albo dyktatura proletaryatu, ten nic nie zrozumiał ani z ekonomicznej, ani z politycznej nauki Marksa. Lecz genialnie-filisterska idea Hilferdinga, Kautskiego i S-ki o pokojowem połączeniu dyktatury proletaryatu i dyktatury burżuazyi wymaga osobnego zajęcia się, jeżeli zechcieć wyczerpać wszystkie nonsensa ekonomiczne i polityczne, zładowane w tej najciekawszej i najkomiczniejszej odezwie od 11 lutego. Wypada to odłożyć do drugiego artykułu. Lista słów najlepiej pasujących do określenia "trzecia era w dziejach ziemi":PALEOZOIKMEZOZOIKEPOKAKREDADOBAARCHAIKEONKENOZOIKOKRESPREKAMBREOZOIKKARBONWIEKERYJURAOLIGOCENCZWARTORZĘDHOLOCENPALEOCENDATA

trzecia era w dziejach ziemi